IR-RABA’ ATT
Xena I
L-Gholja tal-Golgotha (Post il-Qorriegha).
Folla ta’ nies Lhud qeghdin jistennew il-wasla ta’ Gesu’ bis-salib. Uhud minn dawn in-nies qeghdin jibku.
Naraw ukoll xi membri tas-Sinedriju, il-Qassisin il-Kbar u xi dixxipli ta’ Gesu’.
NARRATUR: Post il-Qorriegha, jew kif jafuha
l-Lhud: il-Golgotha. Hawnhekk se naraw il-wasla ta’ Gesu’ mghobbi s-salib u mbaghad il-krucifissjoni tieghu quddiem
folla kbira ta’ Lhud u quddiem ommu stess.
- Jidhol Gesu’ mghobbi
s-salib. Magenbu hemm zewg suldati Rumani u c-Centurjun taghhom. Min-naha l-ohra tal-palk jidhlu Marija omm Gesu’, Marija
Maddalena, Gwanni l-Appostlu u Marija ta’ Kleofa. -
MARIJA: Ghaliex ghamlulu hekk lil ibni? X’qatt
ghamel hazin? - tibki - Ghadu zghir tant, diga’ se jmut!
GWANNI: Ikkalma, Marija. Inti tafda fih! Hu qal
li jerga’ jqum. U jien nemmen li dak li qal isehh tassew!
MADDALENA: Anke jien, Marija, nemmen li Gesu’
jerga’ jkun fostna ma jdumx!
- Gesu’ jaqa’
ma’ l-art bis-salib fuq dahru. -
CENTURJUN: Nahseb li dan ir-ragel mhux ser jasal
sal-post tal-krucifissjoni. Ikun ahjar li nqabbdu lil xi hadd iehor biex jerfaghlu ftit is-salib sakemm naslu sal-Golgotha.
LONGINUS: Int, isma’ l’hawn!
CIRENEW: Ghidli, x’ghandek bzonn?
LONGINUS: Irriduk terfa’ s-salib ta’
Gesu’ ghaliex ma jiflahx iwassal sal-Golgotha.
CIRENEW: Imma jien…
LONGINUS: Imma xejn!! Ikollok tobdi l-ordnijiet
taghna. Fhimt?!
CIRENEW: Kollox sew. Nobdi.
- Xmun ic-Cirenew jerfa’ s-salib ta’ Gesu’ -
- Gesu’ jghaddi
minn magenb grupp ta’ nisa, li kollha jkunu qeghdin jibkuh. -
GESU’: Nisa, nitlobkom, tibkux lili! Izda
ibku lilkom infuskom u lil uliedkom! Ghad jigi zmien meta jghidu "Hieni l-guf li qatt ma wiled u s-sider li qatt ma radda’!"
Mbaghad jibdew jghidu lill-muntanji "Aqghu fuqna!" u lill-gholjiet "Ordmuna!" Ghax jekk dan kollu qeghdin jaghmluh liz-zokk
meta ghadu ahdar, mela xi jsir minnu meta jinxef?!
VERONIKA: Mulej, hallini nimsahlek wiccek! - timsah wicc Gesu’ -
GESU’: Kun imbierka binti!
- Tindaqq il-muzika. Gesu’ jasal fejn il-Golgotha. Zewg qaddejja jnezzghulu
hwejgu, imidduh ma’ l-art u jibdew isallbuh mas-salib. Uhud min-nies prezenti jibdew jibku x’hin isallbu lil Gesu’.
Wara li jsammrulu l-imsiemer, jghollu lis-salib u jwahhlu l-kundanna fuqu (Iesus Nazarenus Rex Iudaea).-
- Pawsa qasira. -
GESU’: Missier, nitolbok tahfrilhom ghax ma
jafux x’inhuma jaghmlu.
ARTUS: Issa x’ser naghmlu bit-tunika ta’
dan ir-ragel? Min se jehodha?
LONGINUS: L-ahjar li naghmlu hu li naqtghuha bix-xorti
u min jigi jehodha.
ARTUS: Tajjeb mela, hekk naghmlu!
ZERAH: Dik il-kitba ta’ fuq is-salib, min
kitibha?
CENTURJUN: Il-Prokuratur Ponzju Pilatu.
ZERAH: Hazin ghamel il-Prokuratur! Ma missux kiteb
"Is-Sultan tal-Lhud." Kien ikun wisq ahjar kieku kiteb "Dan qal: Jien is-Sultan tal-Lhud!"
CENTURJUN: Issa m’hemmx x’taghmel! Issa
dak li nkiteb ma jistax jithassar!
- Pawsa qasira. -
GESU’: - lil ommu - Mara, hawn hu ibnek!
- lil Gwanni - Gwanni, hawn hi ommok!
- Gwanni jghannaq mieghu
lill-Madonna. -
- Pawsa qasira. -
GESU’: Ghandi l-ghatx!
CENTURJUN: Dan il-bniedem qabdu l-ghatx. Artus aqbad
sponza, xappapha bil-hall u newwilielhu.
- Artus jaghmel kif
jghidlu c-Centurjun. Izda Gesu’ ma jkunx irid iduq il-toghma hazina tal-hall. -
GESU’: Kollox mitmum!!
ELEAZAR: Ghajb ghalik, Gesu’! Int ghidt li
thott it-tempju u fi tliet ijiem terga’ tibnih! Mela inzel minn fuq is-salib u salva lilek innifsek!
CAIAPHAS: Salva ohrajn. Lilu nnifsu ma jistax isalva!
HANNAS: Ha jinzel issa l-Messija, is-Sultan ta’
Israel, minn fuq is-salib, biex ahna nkunu nistghu naraw u nemmnu fih!
- Taqa’ dalma
kbira fuq l-Gholja tal-Golgotha.
-
GESU’: - b’lehen qawwi –
Eloi, Eloi, Lama Sabachtani!!
AGAR: Isimghuh, qieghed isejjah lil Elija! Ha naraw
jigix ghalih u jnizzlu!!
GESU’: - b’lehen qawwi –
Missier, f’idejk jien nerhi r-ruh tieghi! - ibaxxi rasu u jmut. -
- Jidher il-beraq u
jinstema’ t-tkarwit tar-raghad. In-nies jibdew jibzghu u jitilqu jigru `l hemm. Jibqghu biss fuq il-palk Marija omm
Gesu’, Marija Maddalena, Gwanni l-Appostlu, Marija ta’ Kleofa, ic-Centurjun u xi qaddejja. -
- Wara pawsa, t-tliet
qaddejja jibdew inizzlu lil Gesu’ minn fuq is-salib permezz ta’ lizar. X’hin inizzluh, ihallu l-lizar mas-salib,
ipoggu l-gisem ta’ Gesu’ fi hdan ommu Marija, u mbaghad jitilqu.
MARIJA: Miet! Ibni miet!
MADDALENA: Iva miet.
MARIJA: Ghaliex jahasra, kellu jbati daqshekk, ibni?
Ghaliex qatluh?
TA’ KLOEFA: Marija, ghalxejn se toqghod tistaqsi
dawn il-mistoqsijiet kollha. Gesu’ miet ghax hekk kien hemm bzonn li jsir. Hu ghad jerga’ jqum, issa tara! M’ghandekx
ghalfejn toqghod issewwed qalbek hafna.
MARIJA: Iva, ghad jerga’ jqum, tassew!
GWANNI: Issa min ser jidfen il-gisem ta’ Gesu’?
MADDALENA: Ghandu jigi Guzeppi ta’ Arimatea
biex jiehu lil Gesu’ u jidfnu fil-qabar gdid illi ghadhom kemm haffru.
- Jidhlu Guzeppi ta’
Arimatea u Nikodemu. -
GUZEPPI: Ahna wasalna.
NIKODEMU: Tassew jiddispjacina li Gesu’ kellu
jmut hekk, b’mod daqshekk kiefer!
GUZEPPI: Dawk il-Qassisin il-Kbar u l-membri l-ohra
tas-Sinedriju riedu bilfors jehilsu minnu. Ma ridux igerrhuha dik li hu kien qed jipproklama lilu nnifsu l-Iben t’Alla.
U hemm, ara kif spicca! Umiljat fuq salib!
GWANNI: Issa ahjar niehdu l-gisem ta’ Gesu’
fil-qabar!
GUZEPPI: Iva, Gwanni.
- Guzeppi u Nikodemu
ikebbu l-gisem ta’ Gesu’ b’faxex ta’ l-ghazel u jgorruh bejniethom. Johrog kulhadd minn fuq il-palk.
Jibqa’ biss ic-Centurjun, idur magenb is-salib u jidher imhasseb u mhawwad. -
CENTURJUN: - lin-nies - Jien tassew ghadni
mistaghgeb bil-mod ta’ kif ghex dan ir-ragel. Ma nafx kif naqbad nahsibha fuqu. Li naf zgur hu li dan Gesu’ kien
fejjaq wiehed mill-qaddejja l-aktar gheziez tieghi minn halq il-mewt. Jien ma stajtx nemmen meta qaluli li l-qaddej tieghi
kien fieq. Gesu’ anqas biss ma kien rifes l-ghatba tad-dar tieghi. Dan ir-ragel hu tassew kbir u setghan! Ma nistax
nifhem ghala ma ddefendiex ruhu fuq is-salib, ghala ma qal xejn u baqa’ dejjem sieket. - Pawsa qasira - Dan il-bniedem kien tassew il-Messija, l-Iben ta’ Alla! - johrog -
Black-out. Pawsa muzikali.
Xena II
Il-post fejn ikun indifen
Gesu’. Jidher il-qabar miftuh u vojt.
NARRATUR: Gesu’ qam minn bejn l-imwiet!
Il-qabar fejn indifen hu vojt. Qam kif kien qal. In-nisa u d-dixxipli ma jkunux iridu jemmnu li Gesu’ qam tassew, u
jibdew jinkwetaw ruhhom.
- Jidhlu Marija Maddalena,
Marija ta’ Kleofa u Salome. -
MADDALENA: - tinhasad - Jien qieghda nara
sew?! Il-qabar miftuh! Zgur dahal xi hadd biex jisraq il-gisem ta’ Gesu’!
SALOME: Tassew, gismu mhux qieghed hawn.
TA’ KLEOFA: Jiena nahseb li rxoxta!
MADDALENA: Iva, Marija! Imma kif mhux qieghed hawn
jistenniena?
- Johrog anglu minn
wara l-qabar -
ANGLU: Ghaliex qeghdin tfittxuh qalb il-mejtin lil
dak li hu haj? M’huwiex hawn, imma qam! Ftakru x’kien qalilkom meta kien ghadu fostkom fil-Galilija, meta qal
li jehtieg li Bin il-Bniedem jinghata f’idejn il-midinbin, ikun mislub, u fit-tielet jum iqum mill-imwiet.
- L-anglu jitlaq -
TA’ KLEOFA: Qeghdin taraw kif Gesu’
tassew irxoxta! Dak li qalilna gara tassew!!
SALOME: X’ferh qieghda nhoss go qalbi!
MADDALENA: Issa mmorru nghidu kollox lill-ohrajn
u tghidx kemm ihossuhom ferhana!
TA’ KLEOFA: U jekk ma jemmnuniex?
MADDALENA: Nghidulhom li rajna anglu tas-sema u
tarrfilna kollox.
SALOME: Mela imxi ha mmorru!
Black-out. Pawsa muzikali.
Xena III
Post f’Gerusalemm fejn ikunu
jinsabu maghluqin l-Appostli. Kollha jkunu ghadhom imnikkta ghal dak li kien sehh lil Gesu’, l-Imghallem taghhom.
NARRATUR: L-Appostli jkunu kollha migburin
go kamra wahda, maghluqa, ghax kienu qed jibzghu li jigu arrestati minhabba li kienu jkunu dejjem ma’ Gesu.
- Jidhlu Marija Maddalena,
Marija ta’ Kleofa u Salome. -
PIETRU: X’garalkom, kemm gejtu tigru?
MADDALENA: Pietru, qam!
SALOME: M’ghadux hemm!
PIETRU: Min qam?!
TA’ KLEOFA: Gesu’ qam mill-mewt!
GAKBU: Qam mill-mewt?
BARTILMEW: Tassew li qeghdin tghidu?
SALOME: Iva, tassew!
PIETRU: Jien se mmur nara jekk hux minnu li qam
mill-mewt.
MADDALENA: Iva mur, Pietru, u ara b’ghajnejk
dak li rajna ahna!
- Pietru jitlaq jigri -
GWANNI: Allura ghidulna x’rajtu?
MADDALENA: X’hin wasalna hdejn il-qabar, sibnieh
miftuh u vojt. Il-gisem ta’ Gesu’ ma kienx hemm.
SALOME: Imbaghad dehrilna anglu tas-sema b’ilbies
jiddi u qalilna li ghalxejn konna qeghdin infittxu lil min hu haj qalb il-mejtin.
TA’ KLEOFA: Qalilna wkoll li Gesu’ qam
tassew mill-mewt kif kien qalilna meta konna l-Galilija.
GAKBU: Iva! Niftakar li kien qal li kellu jmut u
wara tliet ijiem kellu jerga’ jqum.
FILIPPU: Mela veru li Gesu’ rxoxta!
- Jidhol Pietru, b’nifsu
maqtugh. -
PIETRU: Veru, veru! Il-gisem ta’ Gesu’
ma jinsabx hemm! Sewwa ghidtu li qam u rxoxta!
MADDALENA: Qeghdin taraw li ma konniex qed nurukom
wicc b’iehor! Dak li rajna kien kollu minnu!
Black-out. Pawsa muzikali.
Xena IV
It-triq li tasal fir-rahal
ta’ Ghemmaws. Jidhru zewgt irgiel jithaddtu bejniethom.
NARRATUR: Gesu’ se jidher lil dawn
iz-zewgt irgiel fi triqthom lejn Ghemmaws. Huma ma jindunawx li kien Gesu’ nnifsu. Izda x’hin imbaghad jaghrfuh
hu jitlaq minn maghhom u ma jarawhx aktar.
- Jidhol Gesu’ u jersaq
qrib iz-zewgt irgiel. -
GESU’: X’intom qeghdin tghidu bejnietkom?
RAGEL 1: Inti wahdek il-barrani f’Gerusalemm
li ma tafx x’gara hemmhekk f’dawn il-jiem?!
GESU’: Mela x’gara?
RAGEL 2: Dak li gara lil wiehed jismu Gesu’
minn Nazaret, li kien profeta setghan fl-ghemil u fil-kliem, quddiem Alla u quddiem il-poplu kollu.
RAGEL 1: Il-Qassisin il-Kbar u l-kapijiet taghna
tawh f’idejn il-Prokuratur Ponzju Pilatu biex ikun ikkundannat ghall-mewt u mbaghad sallbuh.
RAGEL 2: Ahna konna nittamaw li hu kien dak li kellu
jifdi lil Izrael; izda issa, fuq kollox ga ghaddew tliet ijiem minn din il-grajja!
RAGEL 1: Issa wkoll xi whud min-nisa taghna hasduna,
ghax marru filghodu kmieni hdejn il-qabar u l-gisem ta’ Gesu’ ma sabuhx hemm.
RAGEL 2: Bdew jghidu wkoll li dehrilhom xi anglu
li qalilhom li Gesu’ kien haj!
RAGEL 1: Imbaghad marru hdejn il-qabar xi whud minn
taghna u sabu kollox kif kienu qalu n-nisa, imma lil Gesu’ ma rawhx!
GESU’: Kemm intom boloh u tqal biex temmnu
kull ma qalu l-profeti! U ma kellux il-Messija jbati dan kollu biex hekk jidhol fil-glorja tieghu?
RAGEL 1: Iva, hekk hu.
- Pawsa qasira -
GESU’: Jidher li sar hafna hin. Jien se nhallikom
ghax fadalli hafna x’nimxi!
RAGEL 2: Le, sinjur! Ibqa maghna, ghax issa sar
hafna hin u l-jum diga’ wasal biex jintemm!
GESU’: Kollox sew mela, nibqa’ hawn
maghkom! Ghandkom xi hobza x’nieklu?
RAGEL 1: Iva, ha mmur ingib wahda mid-dar. Jiena
m’ghandix boghod. Noqghod hawn vicin.
- Ragel 1 johrog. -
RAGEL 2: Gieli gejt f’Ghemmaws, sinjur?
GESU’: Iva, kont gejt darba, ilu ftit. Dan
hu tassew rahal kwiet, mhux bhal Gerusalemm.
RAGEL 2: Eh! Gerusalemm dejjem bl-ghajat u l-istorbju.
Hemmhekk ikun hemm hafna nies.
- Jidhol Ragel 1. -
RAGEL 1: Gibtlek hobza, sinjur!
GESU’: Tajjeb. Issa newwilhieli.
- Ragel 1 jaghtih il-hobza.
Gesu’ jaqbad il-hobza, jghid xi talba minn taht l-ilsien, jaqsamha min-nofs u jaghti bicca kull wiehed liz-zewgt irgiel.
Waqt li huma jkunu qed jikluha, Gesu’ jitlaq minn hdejhom u huma jinhasdu x’hin ma jarawhx. -
RAGEL 2: Fejn telaq dak ir-ragel?
RAGEL 1: Ma nafx, ma nafx.
- Ragel 2 jinhasad. -
RAGEL 2: Dak hu kien!
RAGEL 1: Min, Gesu?
RAGEL 2: Iva, hu kien. Hu kollu kemm hu! Qabel ma
telaq gharaftu!
RAGEL 1: Inti cert milli qed tghid?
RAGEL 2: Iva! Imxi ha mmorru nghidu lid-dixxipli
l-ohra li ahna rajnieh ukoll. Imma kif ma gharafniehx mill-ewwel. Kien ilu maghna ghal hafna hin!
RAGEL 1: Imxi ha mmorru Gerusalemm u mmorru nxandru
ma’ kulhadd li l-Mulej qam tassew!! - johorgu -
Black-out. Pawsa muzikali.
Xena V
Il-post fejn ikunu jinsabu l-Appostli.
Hafna minnhom ghadhom imhawdin fuq Gesu, l-Imghallem taghhom.
NARRATUR: L-Appostli ghadhom maghluqin go
din il-kamra. Iz-zewgt irgiel ta’ Ghemmaws jigu jaghtuhom l-ahbar li raw u kellmu lil Gesu’. Wara ftit jidrilhom
Gesu’ u jurihom li hu qam tassew.
- Jidhlu z-zewgt irgiel li
rajna fix-xena ta’ qabel -
RAGEL 1: Rajna lill-Mulej!
RAGEL 2: Iva, rajnieh u kellimnieh! Imma ma ndunajniex
bih mill-ewwel. Imbaghad gharafnieh u hu telaq minn maghna u ma rajniehx aktar!
PIETRU: Fejn iltqajtu mieghu?
RAGEL 1: Fit-triq ta’ Ghemmaws.
TUMAS: U qghadtu tigu minn hemmhekk biex tghidulna
li ltqajtu mieghu?!
RAGEL 1: Iva!
- F’daqqa wahda
jidhol Gesu’ f’nofshom. L-Appostli jibqghu mibluha jharsu lejh u ma jlissnu l-ebda kelma. -
GESU’: Il-paci maghkom! - Pawsa qasira - Ghaliex tidhru mhawdin? Ghaliex dawn il-hsibijiet kollha f’qalbkom? Araw idejja u riglejja. Jiena hu! Ejjew
missuni, u ifhmuha li l-ispirtu m' ghandux laham u ghadam bhalma qeghdin taraw li ghandi jien. - Pawsa qasira - Meta kont ghadni
maghkom, ghidtilkom dawn il-kelmiet: "Jehtieg li jsehh kull ma nkiteb fuqi fil-Ligi ta’ Mose’, fil-Profeti u fis-Salmi."
Hekk kien miktub, li l-Messija jbati u fit-tielet jum iqum mill-imwiet u li l-indiema ghall-mahfra tad-dnubiet tixxandar f’ismu
lill-gnus kollha, ibda minn Gerusalemm. Intom xhud ta’ dan! - Pawsa qasira - Hudu l-Ispirtu s-Santu! Morru fid-dinja
kollha, xandru l-Evangelju lill-holqien kollu. Min jemmen u jitghammed, isalva; izda min ma jemminx, ikun ikkundannat. Kif
il-Missier baghat lili, hekk jien nibghat lilkom. Dawk li tahfrulhom dnubiethom ikunu mahfura, u dawk li zzommuhomlhom ikunu
mizmuma. - Pawsa qasira - Lili nghatat kull setgha fis-sema u fl-art. Morru mela, aghmlu dixxipli mill-gnus kollha, u ghammduhom
fl-isem tal-Missier u ta’ l-Iben u ta’ l-Ispirtu s-Santu, u ghallmuhom iharsu dak kollu li ordnajtilkom jien!
- Pawsa qasira - U ARAW, JIENA MAGHKOM
DEJJEM, SA L-AHHAR TAZ-ZMIEN!!
Muzika finali. Black-out.
Jinzel is-siparju.
TMIEM
(C) Philip Ellul - Kull Dritt Huwa Riservat.